محمد درویش در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه بررسی سدهای کوچک ساخته شده در کشور نشان می دهد کارایی این سدها بسیار بیشتر از سدهای بزرگ است گفت: از زمان ساخت نخستین سد مدرن ایران در گلپایگان که فقط گنجایش 28 میلیون متر مکعب آب را داشت، 55 سال می‌گذرد. با این وجود، سد گلپایگان هنوز دارد کار می‌کند؛ آن هم در شرایطی که خیلی از سدهای ساخته شده پس از سد گلپایگان، عملاً از مدار تولید خارج شدند که از مشهورترین‌شان می‌توان به سد سیوند در استان فارس و سد جدید کُریت در استان یزد اشاره کرد.
به گفته وی، ساخت سد گلپایگان همزمان با ورود به دورانی است که از آن با عنوان "سدسازی؛ نماد اقتدار" یاد می‌شود و از آن پس بود که موج سدسازی در کشورهای شمال و جنوب به راه افتاد و کار به جایی رسید که ظرفیت حدود 50 هزار سد بزرگ ساخته شده در جهان، به 10 هزار کیلومتر مکعب، یعنی 5 برابر حجم آب همه‌ی رودخانه‌های موجود در همه‌ی قاره‌های جهان رسید.
درویش در ادامه گفت: دستاوردی که نخستین و ملموس‌ترین عقوبتش در حوزه بوم‌شناختی، از دست رفتن نسل یک پنجم از آبزیان ساکن در رودخانه‌های کره زمین بود و در حوزه اجتماعی، مهاجرت و نابودی آبادبوم بیش از هشتاد میلیون انسان. اما چرا چنین عقوبتی باید گریبان رگ‌های زمین را بگیرد؟ ما کجای راه را اشتباه رفتیم؟
این کارشناس تصریح کرد: آیا ممکن است زمانی فرا رسد که دیگر هیچ رودی به دریا نرسد، کافی است نگاهی به فرجام تلخ رودخانه کلرادو در آمریکا یا بسیاری از رودخانه‌های جاری در آسیا، آفریقا، اروپا و آمریکای لاتین بیندازیم و یا نظری به رودهای ایران انداخته و روزگار فاجعه بار قم‌رود در دشت مسیله، جاجرود در شمال شرق تهران، زاینده رود در اصفهان، سیوند در بختگان، اترک در اینچه برون، کارون در خوزستان و یا ماجرای غم‌انگیز سد طرق در خراسان و البته سرنوشت عبرت آموز تقریباً تمامی رودخانه‌های منتهی به دریاچه ارومیه را دوباره مرور کنیم.
درویش اظهار داشت: در مواجهه با این پیامد نامیمون و هراس‌آور، امروز بیش از 35 سال است که نخبگان و علاقه مندان به حوزه محیط زیست و منابع طبیعی با بررسی نشانه های فاجعه بار چنین تفکری می‌کوشند اثرات آن را تا آنجا که امکان دارد، خنثی کرده یا به حداقل برسانند.
به گفته وی، در نهایت نهضتی در مارس 1977 میلادی و در جریان برگزاری کنفرانس جهانی آب در ماردل پلاتای آرژانتین کلید خورد و تا نامگذاری روزی به نام روز جهانی مقابله با سدسازی در 14 مارس هر سال تداوم یافت. با این وجود و به رغم چنین تلاش‌های ارزشمند و روشنگرانه‌ای در سطح بین المللی و ملی، هنوز هم می‌شنویم و می‌خوانیم که در برخی محافل داخلی ذی نفوذ، سدسازی را به صورت مطلق در شمار افتخارات ملی قلمداد کرده و می‌کوشند تا حیات و تداوم رودخانه‌ها هرگز به پایان نرسد.
نظر شما